By 
Dünya alarmda… Obezite oranı her geçen gün yükseliyor. Türkiye de kırmızı çizgideki ülkelerden biri…
Sağlık Bakanlığı’nın son verilerine göre, Türkiye’de her 100 kişiden 32’si obezite hastası ve her 1000 kişiden 5-10’unda ileri derecede (morbid) obezlik görülüyor. Günlük hayatı, sosyal huzuru etkilemesi bir yana, ağır hastalıklara da sebep oluyor. Peki, obezitenin tedavisinde en etkili yöntemler hangileri? Dr. Nazif Bağrıaçık Kadıköy Hastanesi’nden İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu ve Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Şerafettin Özer 5 adımda obezite tedavisini ve dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
Elbette her şey kişinin kararlılığıyla başlıyor… Tedavinin uzun, yorucu ve sürekliliği olan bir süreç olduğunu baştan kabul etmek gerekiyor. Sağlık Bakanlığı, Türk Diyabet Cemiyeti, Türk Diyabet ve Obezite Vakfı, Türkiye Obezite Araştırma Derneği başta olmak üzere tüm referans merkezleri obezitenin tedavisi için cerrahi yöntemlerin bir alternatif olduğunu da belirtiyor. Tedavideki esas amaç birey için gerçekçi bir vücut kaybı hedeflemek, bireye yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak ve yaşam kalitesini yükseltmek…İşte izlenmesi gereken 5 adım!
1Tedavi sürecinin anahtarı: Tıbbi beslenme
Tıbbi beslenme tedavisi ile vücut ağırlığının, boya göre olması gereken (BKİ= 18.5 – 24.9 kg/m2) düzeye indirilmesi hedeflenmelidir. BKİ (Beden Kitle İndeksi) kişinin kilosunun, metrecinsinden boyunun karesine bölünmesi ile hesaplanır. Yani 80 kilo ve 180 boyunda birisi için: 80 kg /(1.80 x 1.80) metrekare: 80/3.24: 24.6 kg/m2…
Tıbbi beslenme tedavisi yani diyet kişiye özgüdür. Tedavi başlangıcında belirlenen vücut ağırlığı hedefleri, bireyin olması gereken ideal ağırlığı olabildiği gibi, ideal ağırlığının biraz üzerinde de olabilir. Uygulanacak zayıflama diyetleri yeterli ve dengeli beslenme ilkeleri ile uyumlu olmalıdır. Amaç, bireye doğru beslenme alışkanlığı kazandırılması ve bireyin bu alışkanlığını sürdürmesidir. Böylece ulaşılan hedef ile vücut ağırlığının sürekli korunması sağlanacaktır.
2Her gün 30 dakika hareket!
Fiziksel aktivitenin yağ dokusu ve karın bölgesindeki yağlanmayı azalttığı, diyet yapıldığında görülebilen kas kütle kayıplarını önlediği kesin olarak kabul edilmektedir. Egzersiz tedavisi ile tıbbi beslenme tedavisini destekleyici nitelikte bireylerin ağırlık kazanımları engellenebilmekte, zayıflama ve tekrar ağırlık kazanmanın önlenmesi sağlanmaktadır. Yetişkinlerin her gün ortalama 30 dakika orta şiddette egzersiz yapması önerilmektedir. Bu düzey bir aktivite günlük 840kj (200kkal) enerji tüketimini sağlar. Obez kişilerde her gün fiziksel olarak aktif olmak amaçlanmaktadır. Enerji harcaması kişinin vücut ağırlığı ve aktivite şiddetine göre değişir.
3Yaşam biçimi haline getirme
Vücut ağırlığının denetiminde davranış değişikliği tedavisi, fazla ağırlık kazanımına neden olan yemek yeme ve fiziksel aktivite ile ilgili olumsuz davranışları olumlu yönde değiştirmeyi veya azaltmayı, olumlu davranışları ise pekiştirerek yaşam biçimi haline getirmeyi amaçlayan bir tedavi şeklidir.
Davranış değişikliği tedavisinin basamakları:
• Kendi kendini gözlemleme
• Uyaran kontrolü
• Alternatif davranış geliştirme
• Pekiştirme, kendi kendini ödüllendirme
• Bilişsel yeniden yapılandırma
• Sosyal destek
4İlaç tedavisini hekim kontrolü ve takibine bırakın
Obezite, kendiliğinden iyileşmesi mümkün olmayan, kronik bir hastalık olması nedeniyle obezite tadavisi için ilaç kullanımı uygulanabilir. Obezite tedavisinde kullanılan ilaçlar hafif ve orta derece vakalar için uygun değildir. Kullanılan ilaçların, sağlık yönünden güvenirliliğinin saptanmış olması, kısa ve uzun dönemde önemli yan etkisinin olmaması ve bu tür ilaçların mutlaka hekim kararı ve kontrolünde kullanılması gerekir. Obezite tedavisinin başarılı olması için hastanın ilaç tedavisinin yanı sıra tıbbi beslenme tedavisi ve egzersiz tedavisini sürdürmesi, düzenli olarak hekim kontrollerini gerçekleştirmesi gerekir.
5Köprüden önce son çıkış: Bariatrik ve Rekonstrüktif tedavi
Obezite Cerrahisi ancak diğer dört adımda gerçekleştirilen tedavi aşamaları yeterli başarıyı sağlamadığında ya da faydasız olacağına karar verilmiş vakalarda başvurulması gereken bir yöntemdir. Obezite cerrahisinde tedavi yaklaşımı temelde ikiye ayrılır. İlk yöntemde besinlerle alınan enerjinin azaltılmasına yönelik bariatrik cerrahide hedef, besinlerin sindirim sisteminde emilimlerini azaltmaktır. Bu amaçla bypass, gastroplasti, gastrik bantlama, gastrik balon vb. yöntemleri kullanılır. İkinci yöntem rekonstrüktif cerrahide ise amaç; vücudun çeşitli bölgelerinde lokalize olmuş mevcut yağ dokularının uzaklaştırılmasıdır. Bu tedavi estetik ağırlıklıdır ve eğer hasta obezite tedavisinin gereklerini yerine getirmezse yağ birikimi tekrar gerçekleşmektedir.
