By 
Pek çok insan, kilo kaybetmek ya da daha ince görünmek konusunda yaşadıkları zorluğun ve başarısızlığın metabolizma kaynaklı olduğunu düşünür ve bu durumdan rahatsızlık duyar. Fakat bu düşünce doğru mu?
Kilo alma ve kilo verme konusunda en etkili mekanizma nedir diye sorulsa, büyük ihtimalle hepimiz metabolizma cevabını verebiliriz. Zayıflama konusunda sıkıntı yaşayanların, sorunu kendi üzerinden atmasına olanak sağlayan bir kavram, metabolizma… Metabolizma nasıl çalışır? Metabolizma nasıl hızlandırılır? Metabolizma hakkında bazı yanlış bilinen efsaneler bulunmaktadır.
Metabolizma hakkındaki gerçeklere hep birlikte gözatalım…
Pek çok insan, kilo kaybetmek ya da daha ince görünmek konusunda yaşadıkları zorluğun ve başarısızlığın metabolizma kaynaklı olduğunu düşünür ve bu durumdan rahatsızlık duyar. Fakat bu düşüncenin sadece bir kısmı doğrudur. Vücudun besinleri enerjiye dönüştürme süreci, kilo alma konusunda günah keçisi olmamalıdır. Gerçekte bu süreç, nadiren aşırı kilo almanın sebebi olmaktadır.
Kilo verme açısından tek gerçek, vücudun sadece yaktığından daha az kalori tükettiği durumlarda kilo vermenin mümkün olduğudur.
Kilo vermenin daha karmaşık hale geldiği ikincil durumlarda ise, metabolizmayı hızlandıracak şeyleri deneyen kişiler arasında bir karmaşa söz konusu olmaktadır.
Bu makalede metabolizma hakkındaki yanlış anlaşılma ve efsaneleri düzeltmek ve bu doğrultuda kişilerin metabolizmalarını hızlandırma düşüncesiyle istemedikleri şeyleri yapmak ve yemek zorunda kalmamalarını sağlamak amacıyla gerçek metabolizma gerçeklerini aktarmaya çalışacağız.
10 Efsane 1: Kahvaltı Yapmak Metabolizmayı Hızlandırır
Kahvaltı bireysel bir öğündür. Bu doğrultuda, kahvaltı sırasında yeterli besin değerine ve yeterli kaloriye sahip yüksek kalitede gıdalar tüketmek büyük önem taşır. Geçen yıl yapılan bir araştırma, kahvaltının kilo kaybı açısından hiçbir etkisi olmadığını öne sürmüştür.
Diyette olan ve kahvaltı yapan kişilerin, kahvaltıyı atlayanlara göre fazladan kilo kaybı yaşamadığı gözlenmiştir.
Bu nedenle eğer sabah kendinizi aç hissetmiyorsanız hiçbir şey yemeyin. Eğer açsanız da, karbonhidratlardan kaçınarak, daha hafif yiyecekleri tercih edin. Karbonhidratları yemeyi ertelediğiniz takdirde vücut enerji üretme sürecinde önce şeker depolarını daha sonrasında da yağları yakacak ve kilo vermek mümkün olacaktır.
Efsane 2: Enerji İçecekleri Metabolizma için Faydalıdır
Enerji içecekleri uyarıcı etkisine sahip kafein içerdikleri için metabolizmayı hızlandırabilirler, fakat bunun yararlı olduğunuz söylemek mümkün değildir. Eğer stres altındaysanız, herhangi bir şekilde kafein tüketmeniz, zararı etkilere neden olabilir. Diğer yandan enerji içecekleri yapay içeriklerinin yanı sıra yüksek oranda şeker barındırırlar. Bu açıdan da vücuda zarar verirken, aynı zamanda kilo alımına neden olurlar.
Efsane 3: Metabolizmanın Aktif Çalışması için Birkaç Saatte Bir Yemek Yemek Gerekir
Yemek aralarında, sindirim sistemine dinlenmesi için zaman vermek, doğru sindirim açısından oldukça önemlidir.
Fakat bu durum, diğer her şey gibi, kişiye özgü bir durumdur. Bazı insanlar daha sık yemeye ihtiyaç duyarken, daha fazla kalori yakabilirler. Özellikle ağır sporlar yapan atletler için, bu durum bir gereksinim bile olabilmektedir. Fakat bu durum herkes için geçerli bir durum değildir.
Gün içerisinde sürekli küçük öğünlerle beslenmeniz, sonunda normalden daha fazla yemenize ve daha fazla kalori almanıza neden olacaktır. Bu açıdan, günlük yeme düzeni ve sıklığı, tamamen bünyenize, alışkanlıklarınıza ve vücudunuzun yiyecekleri nasıl metabolize ettiğine göre değişir.
Efsane 4: Acı Biber ve Soslar Yağ Yakımına Yardımcı Olur
Acı sosların yağ yakımını hızlandırdığı, en yaygın metabolizma efsanelerinden biridir. Bu noktada, acının doğrudan yağ yakınında bir etkisi olmadığı, deneysel verilerle ortaya konuştur. Yeni yapılan bir araştırma tatlı biberlerin metabolizmayı hızlandırma konusunda daha etkili olduğunu göstermiştir. Bu nedenle, acı sos ya da diğer baharatlı besinleri sevmiyorsanız, kendinizi zorlamadan istediğiniz sosları kullanabilirsiniz.
Efsane 5: Öğle Yemeğini Atlamak Metabolizma Hızını Düşürür
Uzmanlara göre öğle yemeğini atlamak sadece vücudunuzda stres yaratan bir durumdur. Düzensiz yeme alışkanlığı hormonsal problemlere neden olmaktadır. Sağlıklı bir insan, ayda birkaç defa öğle yemeğini atlayabilmektedir. Fakat bu durumun alışkanlık haline gelmesi vücudu olumsuz etkileyecektir. Vücudun etkin bir şekilde kalori yakması için, düşük kalori ve uzun süreli bir diyet yapmak gerekir. Bu doğrultuda, tek bir öğünü atlamak, sorasında daha fazla açlık hissederek, akşam yemeğinde aşırı yemeye neden olmaya neden olması dışında, herhangi bir fayda sağlamayacaktır.
Efsane 6: Zayıf İnsanlar Hızlı, Şişman İnsanlar Yavaş Metabolizmaya Sahiptir
Kilo konusunda kişilerin bünyesel olarak ne durumda olduğunu bilmek mümkün değildir. Bir kişi, tiroit bezinde var olan bir problem nedeniyle çok fazla kilo kaydedip, aşırı zayıf bir hale gelebilir. Diğer yandan, vücudun herhangi bir sisteminde yanlış ya da eksik çalışan bir sistem ya da hormon, obeziteye varabilecek kilo alımları aniden olabilmektedir.
Bu noktada, kişilerin besinleri yakarak enerjiye dönüştürmesini etkileyen pek çok değişken bulunmaktadır. Pek çok zayıf insan, dinlenme durumunda vücutları daha az yağ yaktığından gerçekte yavaş çalışan bir metabolizmaya sahiptir. Kaslar, süreçte en fazla etkiye sahiptir. Vücudundaki kas oranı yüksek olan kişiler, bu anlamda, daha hızlı metabolizmaya sahiptir.
Efsane 7: Günde 1000 Kaloriden Az Tüketmek Kilo Vermeye Yardımcı Olur
Günlük yaşam rutini, yaş, cinsiyet ve fiziksel aktiflik düzeyine göre, her kişinin gün içerisinde ihtiyaç duyduğu belli bir kalori miktarı vardır. Vücudun gün içerisinde ihtiyaç duyduğu enerji, bu kaloriler doğrultusunda sağlanmaktadır. Bu doğrultuda, bu efsane, sadece yanlış olmakla kalmayıp, aynı zamanda çok tehlikeli bir görüşü ifade eder. Daha az kalori, daha az besin ve besin yapı taşı anlamına gelirken, bu durum besin yetersizliğine ( yetersiz beslenme) neden olur. Yanı sıra, böyle bir tüketim durumu metabolizma hızını da ciddi oranda düşüreceğinden, yapılmaması gerekir. Diğer yandan, vücudun ihtiyacından daha az kalori tüketmek, vücuttaki stres yükünü önemli derecede arttırır. Bu aşamada, vücut enerji kaynağı olarak gördüğü yağı depolamaya devam eder ve kilo alma gerçekleşir.
Efsane 8: Gece Geç Saatte Yenen Her Yiyecek Vücutta Yağa Dönüşür
Gece atıştırmaları, pek çok kişinin zararı olduğunu düşündüğü halde, vazgeçemediği alışkanlıkları arasında yer alır. Bu açıdan, gece yemek yemek çok da doğru bir fikir olmasa da, bu durum karşısında panik olmaya da gerek yoktur. Sonuçta, bu yiyecekler, gün içerisinde alınan diğer gıda tüketimleri ile aynı şekilde işlenecektir.
Eğer yüksek kalitede ve yeterli yapı taşına sahip besinler aldıysanız ve atıştırma sonrası 1 ya da 2 saat kadar beklediyseniz, sorun yaşamazsınız.
Efsane 9: Hızlı Kilo Kaybı Metabolizmayı Hızlandırır
Hızlı kilo kaybının metabolizmayı hızlandırdığına dair efsane, biraz önce bahsi geçen günde 1000 kalori altı tüketimle aynı doğrultuda ilerleyen bir görüşü ifade eder. Hızlı kilo vermek, vücut açısından hem sistemlerin koordinasyonu ve işleyişi, hem de vücudun enerji üretim sürecini etkilemektedir. Bu anlamda hızlı kilo vermek, vücudu abartılı açlık derecesine getiren ve metabolizmanızı yavaşlatmaktan başka bir işe yaramayan bir durumdur. Metabolizmanın yavaşlamasının nedeni ise vücudun ileride ihtiyaç duyacağı enerji için yakım sürecini ayarlaması ve yağ depolamasıdır.
Efsane 10: Metabolizmanız ile İlgili Yapabileceğiniz Hiçbir Şey Yok, Yapınız Neyse Odur!
Metabolizma kişiye özgü bir çalışma sistemine sahip olsa da metabolizmanın belirli bir yapıda sabit olduğu ve bu yönde değişiklik olmayacağını düşünmek, bir anlamda öğrenilmiş çaresizliği ifade eder.
Her besin maddesinin metabolizma üzerindeki etkileri birbirinden farklı olmaktadır. Bazı besinler metabolizmanın daha hızlı çalışmasını sağlarken, bazıları yavaşlatır. Bu noktada, sihirli bir besin türü yoktur.
Metabolizmayı etkileyen bir diğer faktör de vücudun kas oranıdır. Vücuttaki kas oranı ne kadar fazlaysa, metabolizma o kadar hızlı çalışacaktır. Bu doğrultuda metabolizmanızı hızlandırmak ve ilerleyen yaşlarda doğal bir süreç halinde yavaşlamasını azaltmak için kas yoğunluğunu arttıracak sporlara yönelmeniz faydalı olacaktır.
Yapılan bazı araştırmalara göre, yeterli ve düzenli uyku da metabolizma hızı açısından olumlu etkilere sahiptir. Bu doğrultuda, kendinizi yorgun hissettiğiniz zamanlarda, vücudunuzun kan şekeri seviyesini yönetme kabiliyeti düşmekte ve bu durum açlık hissetmenize neden olmaktadır.
